EMB Future Science Brief over monitoring, rapportage en verificatie van het verwijderen van koolstofdioxide uit de zee

Een groep internationaal gerenommeerde mariene wetenschappers onder de European Marine Board heeft de Future Science Brief gepubliceerd over ‘Monitoring, Reporting and Verification for marine Carbon Dioxide Removal’. Het rapport is duidelijk: snelle vermindering van de CO-uitstoot heeft absolute topprioriteit. Carbon Dioxide Removal is geen vervanging voor reductie van emissies; (mariene) CDR kan enkel worden beschouwd als een mogelijke aanvullende maatregel om de realisatie van netto-nuluitstoot te ondersteunen. Het rapport verduidelijkt de huidige wetenschappelijke, technische en regelgevende uitdagingen die moeten worden aangepakt om geschikte en betrouwbare MRV te ontwikkelen voor eventuele toekomstige mCDR-activiteiten, ter bescherming van de gezondheid van de oceaan en iedereen die ervan afhankelijk is. Volgens het State of Carbon Dioxide Removal-rapport dragen mariene CDR-methodes momenteel minder dan 0,1% bij aan de wereldwijde CO-verwijderingsinspanningen, maar dit onderzoeksveld groeit razendsnel. De potentiële effecten op het mariene milieu zijn nog niet duidelijk, maar kunnen aanzienlijk zijn.

Schematisch overzicht van methoden voor verwijdering van koolstofdioxide uit zee (mCDR) die zijn opgenomen in deze Future Science Brief. (© Rita Erven, GEOMAR, CC BY 4.0)

Methoden voor Carbon Dioxide Removal (CDR), inclusief die gericht op mariene omgevingen, worden momenteel onderzocht en getest in pilootprojecten. Ze worden gezien als een manier om resterende emissies aan te pakken en historisch koolstofoverschot uit de atmosfeer te verwijderen zodra de uitstoot van broeikasgassen is teruggedrongen, en om zo de klimaatdoelstellingen van het Akkoord van Parijs te behalen.

Monitoring, reporting and verification (MRV) is een gestructureerd proces om gegevens over mCDR-activiteiten te verzamelen, openbaar te maken en onafhankelijk te verifiëren. Dit proces omvat het kwantificeren van CO₂-verwijdering, duurzaamheid, onzekerheden en milieu-impacten. Vooruitkijkend zijn wetenschappelijk onderbouwde richtlijnen nodig om robuuste, transparante en wetenschappelijke MRV-kaders voor mCDR te ontwikkelen.

De internationale werkgroep van dertien onderzoekers heeft haar bevindingen en duidelijke aanbevelingen gepresenteerd over Monitoring, Verification and Reporting voor mCDR-activiteiten. Onder leiding van dr. Helene Muri, Senior Researcher bij NILU en de Noorse Universiteit voor Wetenschap en Technologie (NTNU), Noorwegen, en dr. Olivier Sulpis van CEREGE – Aix-Marseille University, CNRS, IRD, Frankrijk, stelde het team het rapport op, dat op 17 november 2025 door de EMB werd gelanceerd tijdens een webinar.

Het document benadrukt onder andere de kennishiaten in onderzoek die grote uitdagingen vormen voor de praktische implementatie en efficiëntie van mCDR-methoden in de oceaan. Daarbij gaat het onder meer om onzekerheden over de processen en effecten, en over de duur waarin koolstof in de oceaan kan worden opgeslagen.

“Geen enkele mCDR-methode beschikt momenteel over een voldoende robuust en volledig MRV-systeem,” zegt Helene Muri. “Dit betekent dat een efficiënte en veilige toepassing van mCDR-methoden op dit moment niet kan worden gegarandeerd.”

Studie naar het effect van Ocean Alkalinity Enhancement op een planktongemeenschap in de Noordzee, Helgoland, Duitsland. (© Michael Sswat, GEOMAR)

De basis leggen voor verantwoordelijke ontwikkeling

De werkgroep benadrukt dat investeren in wetenschap en innovatie, zoals oceaanobservaties, modelleringsmethoden en infrastructuur, kan bijdragen aan de vooruitgang van het MRV-veld. “Als we het gebruik van mCDR zouden willen overwegen, moeten we nu investeren in kennisontwikkeling voor MRV,” zegt Helene Muri. “Dat maakt de ontwikkeling van doelgerichte MRV-kaders mogelijk zodra of wanneer we grootschalige mCDR-toepassing bereiken.”

De onderzoekers pleiten ook voor de ontwikkeling van robuust bestuur ter ondersteuning van MRV voor mCDR. Helene Muri: “We hebben momenteel geen specifieke bestuurskaders voor MRV van mCDR.” Er is behoefte aan een omvattend regelgevend kader voor MRV dat de fragmentatie, inconsistenties en het gebrek aan mondiaal bestuur van bestaande MRV-systemen kan overwinnen.

Ontdek hier meer over de Future Science Brief.

 

De Belgische federale staat wordt in de EMB vertegenwoordigd door het Federaal Wetenschapsbeleid (BELSPO) en in het EMB Communication Panel door het Instituut voor Natuurwetenschappen.