Een nieuw hoofdstuk in Europees marien onderzoek is begonnen met de officiële oprichting van Eurofleets AISBL, een pan-Europese onderzoeksinfrastructuur die is ontworpen om de toegang tot mariene onderzoeksschepen te revolutioneren. Dit baanbrekende initiatief werd geformaliseerd in Brussel met de ondertekening van de oprichtingsakte door vertegenwoordigers van Ierland, Italië, Frankrijk en België. Voor België was het Serge Scory van het Instituut voor Natuurwetenschappen die de honneurs waarnam.
Eurofleets AISBL is het resultaat van meer dan een decennium van samenwerking tussen Europa’s toonaangevende mariene onderzoeksinstellingen. Sinds 2009 werken uitbaters van onderzoeksschepen samen om een kader te creëren dat ervoor zorgt dat onderzoekers in heel Europa, en zelfs daarbuiten, toegang hebben tot ultramoderne onderzoeksschepen. Door middelen en expertise te bundelen, zal dit initiatief oceanografisch onderzoek efficiënter, duurzamer en inclusiever maken.
Uitbreiding van wetenschappelijke toegang tot de oceanen
Marien onderzoek speelt een cruciale rol bij het begrijpen van klimaatverandering, het beschermen van biodiversiteit en het beheren van mariene hulpbronnen. Onderzoeksschepen zijn echter duur en niet alle landen hebben daarvoor de nodige middelen. Eurofleets AISBL overbrugt deze kloof, waardoor wetenschappers uit verschillende landen kunnen samenwerken en toegang krijgen tot hightech onderzoeksvloten, ongeacht de maritieme capaciteiten van hun thuisland.
Dit initiatief zal helpen om enkele van de meest urgente wetenschappelijke uitdagingen van onze tijd aan te pakken, van het in kaart brengen van de oceaanbodem tot het bestuderen van de effecten van klimaatverandering op mariene ecosystemen. Door gecoördineerde toegang tot onderzoeksschepen kunnen wetenschappers grootschalige studies uitvoeren die voorheen buiten bereik waren voor veel onderzoeksteams. Ook het Belgische state-of-the-art onderzoeksschip RV Belgica maakt al sinds het begin deel uit van de Eurofleets-initiatieven, en dat is nog steeds zo.
Een groenere toekomst voor marien onderzoek
Een van de belangrijkste doelen van Eurofleets AISBL is het stimuleren van de milieutransitie van Europese onderzoeksvloten. Het initiatief zet zich in voor het verminderen van CO2-uitstoot, het verbeteren van energie-efficiëntie en het bevorderen van duurzame maritieme operaties. Tegen 2030 wordt van onderzoeksschepen verwacht dat ze voldoen aan strengere milieunormen, zodat mariene wetenschap zelf niet bijdraagt aan de degradatie van de ecosystemen die ze wil bestuderen en beschermen.
Ondersteuning van de volgende generatie mariene wetenschappers
Naast het verbeteren van de onderzoeksinfrastructuur, is Eurofleets AISBL toegewijd aan training en loopbaanontwikkeling. Jonge onderzoekers zullen profiteren van gecoördineerde trainingsprogramma’s in heel Europa, waarbij ze waardevolle ervaring opdoen aan boord van onderzoeksschepen van wereldklasse. Samenwerkingen met universiteiten en onderzoeksorganisaties zullen wetenschappers in hun beginfase van hun carrière verder ondersteunen, zodat de volgende generatie is uitgerust met de vaardigheden en kennis die nodig zijn om de mariene wetenschap te bevorderen.
Een stap naar een meer uniform Europees onderzoekslandschap
Door de toegang tot onderzoeksschepen te stroomlijnen en internationale samenwerking te bevorderen, versterkt Eurofleets AISBL de positie van Europa als wereldleider in mariene wetenschap. Het zorgt ervoor dat wetenschappelijk onderzoek niet wordt beperkt door nationale grenzen en dat Europa collectief kan reageren op de uitdagingen waarmee onze oceanen worden geconfronteerd.
Nu dit ambitieuze initiatief van start gaat, markeert het een keerpunt voor de Europese mariene wetenschap. Met een grotere toegankelijkheid, een sterke focus op duurzaamheid en een toewijding aan het bevorderen van talent, is Eurofleets AISBL klaar om de toekomst van oceanografisch onderzoek voor de komende jaren vorm te geven.
EMB’s open Fora provide an opportunity to bring together the marine science and policy communities to jointly discuss important issues.
Blauwe Natuur – Onze Belgische Noordzee herbergt het grootste natuurgebied van ons land, een levendige en rijke diversiteit aan dier- en plantensoorten, en het unieke onderwaterlandschap van de Vlaamse Banken. Het duurzame beheer en de bescherming van de blauwe natuur in zee is essentieel voor de welvaart en het welzijn van zowel de huidige als de toekomstige generaties. We zetten ons ten volle in voor het behoud, het herstel en de ontwikkeling van de blauwe natuur, en dit zowel op nationaal, Europees en internationaal vlak. Aandacht gaat daarbij zowel naar de natuur in beschermde gebieden als binnen de concessiezones voor diverse menselijke activiteiten.
Blauwe Scheepvaart – Het Belgische deel van de Noordzee ligt op de aanlooproute naar onze eigen én buitenlandse zeehavens en is daardoor één van de drukst bevaren zeegebieden ter wereld. Binnen de Internationale Maritieme Organisatie (IMO) nemen we een ambitieuze positie in met betrekking tot het beperken van de uitstoot van de scheepvaart. Blauwe scheepvaart staat echter voor veel meer, zo werken we onder meer ook rond afvalbeheer, essentiële middelen aan boord, het welzijn en de arbeidsvoorwaarden van zeevarenden, veiligheid op zee, maritieme beveiliging, regelgeving voor werkboten en visserij, en de verduurzaming van de visserij. Ook de pleziervaart krijgt de nodige aandacht.
Blauwe Economie – Energieproductie, visserij, aquacultuur, zand- en grindwinning, het storten van baggerspecie, … de Belgische Noordzee kent naast natuurbehoud en scheepvaart nog vele andere functies en gebruikers. In het marien ruimtelijk plan 2020-2026 wordt bepaald welke activiteiten op welke plaats veilig en met respect voor de natuur kunnen worden ontwikkeld en onder welke voorwaarden, en waar activiteiten kunnen worden gecombineerd. Ook de bescherming van onderwatererfgoed (bijvoorbeeld scheepswrakken) en de installatie van diverse meetinfrastructuur (boeien, meetpalen, radars) krijgen aandacht, militaire oefengebieden worden voorzien, en het beheer en de opruiming van de munitiestortplaats Paardenmarkt wordt onderzocht.