Offshore windenergie biedt vele voordelen: naast het primaire doel van hernieuwbare energieproductie, bieden offshore windparken ook mogelijkheden voor de combinatie met natuurbehoud en aquacultuuractiviteiten. De milieueffecten van windmolenparken in de Noordzee worden grondig bestudeerd, waarbij reeds veel aandacht wordt besteed aan de introductie van nieuwe habitats, onderwatergeluid en de uitsluiting van de visserij. De chemische impact van offshore windparken is echter nog grotendeels onbekend. Het nieuwe Anemoi project zal ons inzicht in deze impact verbeteren door (1) relevante chemische emissies van bekende en onbekende verontreinigende stoffen van offshore windparken te identificeren, (2) de impact op het ecosysteem en de aquacultuuractiviteiten te beoordelen, (3) de huidige regelgeving te herzien en (4) duurzame oplossingen en opties voor te stellen om de chemische emissies van offshore windparken te verminderen.
Chemicaliën komen in het mariene milieu terecht vanuit vele bronnen op het land, gerelateerd aan industrie, verkeer of huishoudens, en vanuit offshore activiteiten zoals scheepvaart, maricultuur, baggeren en offshore energie.
De komende vier jaar (2023-2027) zullen 11 Europese instituten onderzoek doen naar het voorkomen en de effecten van chemische emissies van offshore windparken in de Noordzee. Funderingen van windturbines bevatten corrosiebeschermingssystemen waarbij metalen zoals aluminium en zink in zee terechtkomen. De verf die op de turbines is aangebracht, geeft organische verbindingen vrij in het water, terwijl de verf kan barsten en afbladderen onder invloed van golfbewegingen en plastic deeltjes van de turbinebladen kunnen afbreken.
Doelstellingen
Als onderdeel van Anemoi zullen de concentratie en distributie van bekende en onbekende chemische verbindingen in water en sedimenten worden vastgesteld via veldmonitoring en laboratoriumexperimenten (bijvoorbeeld door de distributie van deeltjes in een golftank na te bootsen).
Het effect van chemische uitloging van offshore-windturbines op het mariene leven en verschillende aquacultuurproducten zal ook worden beoordeeld aan de hand van ecotoxicologische studies en risicobeoordelingen, en de effecten op verschillende trofische niveaus zullen worden gemodelleerd voor afzonderlijke en gemengde chemische verbindingen.
Bovendien zijn er momenteel op nationaal en Europees niveau verschillende voorschriften van kracht om de effecten van chemische emissies van offshore windparken te beperken. De regelgeving in het Noordzeegebied zal worden onderzocht om een geharmoniseerd regelgevingskader voor te stellen. Ten slotte zal Anemoi duurzame en onschadelijke oplossingen (bv. alternatieve corrosiebeschermingssystemen) en optimalisaties bestuderen om de chemische emissies van offshore-windturbines verder te beperken.
Een vliegende start
Het veldwerk is reeds begonnen. Tijdens een campagne op zee in de laatste week van april 2023 zijn op meer dan 40 locaties water- en sedimentstalen verzameld. De bemonsterde locaties bevonden zich in en nabij windparken in de Belgische mariene wateren en in referentiegebieden op grotere afstand van de offshore windparken.
De bijgevoegde foto’s illustreren de staalname aan boord van de RV Belgica door medewerkers van het KBIN en ILVO. Waterstalen werden genomen met een “MERCOS” sampler (van BSH) voor de analyse van metalen en met het “GIMPF” toestel (Geesthach Inert Microplastics Fractionator, van Helmholtz Centrum Hereon) voor de analyse van microplastics.
Zeebodemstalen werden genomen met een boxcorer voor verschillende analyses: metalen, organische verbindingen en microplastics. De methodes zijn volledig geharmoniseerd met het werk tijdens de campagne in de Duitse mariene wateren in mei 2023.
Het KBIN zal de hoeveelheid microplasticdeeltjes, waaronder verfdeeltjes, in de bovenste laag van de zeebodem analyseren om de emissies van OWF te identificeren en de verspreiding van deze deeltjes binnen en nabij de OWF te bestuderen.
Samenwerking is de sleutel
Om de doelstellingen van het project te bereiken, zal Anemoi nauw samenwerken en interageren met de industrie van offshore windparken en beleidsmakers. Het werk op het terrein is al begonnen, en een eerste evenement voor belanghebbenden is gepland voor 30-31 mei 2023 in Hamburg (Duitsland), om kennis uit te wisselen over de effecten en risico’s van chemische emissies van offshore windparken en mogelijke oplossingen te bespreken om de duurzaamheid van offshore windenergie verder te vergroten.
Het Anemoi project wordt gefinancierd door het Interreg Noordzee programma, met medefinanciering van Provincie West-Vlaanderen (België) en VLAIO (België), en wordt gecoördineerd door het Instituut voor Landbouw-, Visserij- en Voedingsonderzoek (ILVO, België). Meer informatie: website & LinkedIn.
Project partners: Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN, België); Federal Maritime and Hydrographic Agency (BSH, Duitsland); Sintef Ocean AS (Noorwegen); French Research Institute for Exploitation of the Sea (Ifremer, Frankrijk); Provincial Development Agency West-Flanders (POM-WVl, België); Foundation of Dutch Scientific Research Institutes – The Royal Netherlands Institute for Sea Research (NWO I – NIOZ, The Netherlands); Helmholtz Centrum Hereon (Hereon, Duitsland); University of Technology Braunschweig (TU BS, Duitsland); University of Antwerp (UAntwerp, België); Technical University of Denmark (DTU, Denemarken).
