De toendra van Yamal ligt net ten oosten van het gebied waarvan bekend is dat de meeste Kleine Zwanen van het Noordzeegebied overwinteren.
Tijdens onderzoek in het gebied in juli 2014 mbt de studie van de broed- en trekecologie van de Roodhalsgans en de Slechtvalk hadden we talrijke Kleine Zwanen opgemerkt die naar het noorden vlogen vermoedelijk naar de plaatsen om te ruien. Ruiende Kleine Zwanen en talrijke broedende koppels werden tijdens luchtobservaties in Baydaratskaya bay (westkust van het schiereiland Yamal) waargenomen. Het Yamal schiereiland leek ons dus een geschikte plek om een expeditie op touw te zetten om Kleine Zwanen te ringen. Opmerkelijk was dat de regering van de Yamal Nenets Autonome Regio zeer gevoelig is voor de ontwikkeling van de wetenschap en het behoud van het natuurlijk erfgoed.
Zo gezegd, zo gedaan: op weg naar de Baydaratskaya baai en in het bijzonder de Yuribey monding! Onderzoek in de toendra werd uitgevoerd van 07/08/2015 tot 25/08/2015 en werd georganiseerd op twee niveaus: op de grond, met name per boot, en vanuit de lucht met een éénmotorig watervliegtuig. Er waren drie ornithologen, één uit Rusland, uit Griekenland en uit België, samen met een naturalist watervliegtuigpiloot.
Vijfentwintig km stroomopwaarts van de monding van de Yuribey, op 68.54.15 N – 69.27.57 E om precies te zijn, werden we huisgevest. De plaats bestaat uit circa 10 houten barakken, en dient als logistieke basis en verkooppunt van essentiële goederen voor de nomadische Nenets die rendieren kweken op het schiereiland.
Ruiende en broedende Kleine Zwanen werden met behulp van een watervliegtuig gezocht en in totaal werd 1.925 km afgelegd. 1059 Kleine Zwanen werden geteld, waaronder ten minste 64 broedparen. Grote groepen van ruiende Kleine Zwanen werd niet echt gevonden; maximum aantal was een groep van 150 individuen.
Maar zwanen waren niet ons enig doel! Ook de sterk bedreigde Dwergganzen Anser erythropus werden intensief gezocht. Deze soort kent de laatste decennia een enorme daling. Deze kwetsbare ganzensoort is qua verenkleed zeer vergelijkbaar met de overvloedig aanwezige Kolgans Anser albifrons, die ook in de toendra of beter de bosrijke-toendra van Siberië nestelt. De Dwerggans was vroeger ook talrijk aanwezig in het noorden van Scandinavië, waar de huidige populatie wordt geschat op nog slechts 150 individuen. Interessant is dat de meeste van de overlevende Dwergganzen uit Scandinavië in Griekenland, namelijk in de Evros Delta, overwinteren. De Evros Delta is echt een ongelooflijke plek!
Het onderzoek in het Yamal-schiereiland wordt gesteund door de regering van de Yamal Nenets Autonome Regio en het Afrikaans-Euraziatisch Watervogels Akkoord (AEWA).
