Tien innovatieve Europese projecten om systemen voor oceaanobservatie op te zetten, die input leveren voor een empirisch onderbouwd beheer van de oceanen en de blauwe economie, hebben hun krachten gebundeld in de sterke cluster “Nourishing Blue Economy and Sharing Ocean Knowledge”. Onder leiding van het EuroSea-project, waar het KBIN deel van uitmaakt, heeft de groep een gezamenlijke beleidsnota gepubliceerd met aanbevelingen voor duurzame oceaanobservatie en -beheer. De samenwerking wordt ondersteund door de EU Horizon Results Booster en stelt de groep in staat een grotere maatschappelijke impact te bereiken. Vandaag, 15 oktober 2021, wordt de beleidsnota aan de EU gepresenteerd.
De oceaan bedekt 70% van het aardoppervlak en levert tal van ecosysteemdiensten die voor de mens onontbeerlijk zijn of die de kwaliteit van ons leven verbeteren. Denk aan de rol van de oceaan bij de regulering van het klimaat en het leveren van de lucht die we inademen en het zoete water dat we drinken, maar ook aan vis, schaal- en schelpdieren, exploiteerbare anorganische hulpbronnen (zoals zand en mineralen), hernieuwbare energie, scheepvaart, toerisme, enz.
Naar schatting kan de omvang van de blauwe economie tegen 2030 verdubbelen, maar de algemene gevolgen van de intensivering van menselijke activiteiten voor mariene ecosystemen en hun diensten (zoals de opwarming van de oceaan, verzuring, zuurstofgebrek, stijging van de zeespiegel, veranderende verspreiding en abundantie van vis, enz.) zijn nog steeds slecht in kaart gebracht. Bovendien zijn de mariene gegevens gefragmenteerd, niet altijd onderling vergelijkbaar, vertonen zij lacunes en zijn zij moeilijk toegankelijk. Dit beperkt ons vermogen om de oceanen en hun hulpbronnen duurzaam te beheren.
De krachten bundelen in Europa
Bijgevolg is er behoefte aan de ontwikkeling van een kader voor een grondiger inzicht in mariene ecosystemen, dat betrouwbare, tijdige en doelgerichte oceaanwaarnemingen koppelt aan het ontwerp en de uitvoering van een empirisch onderbouwd beheer.
Om bij te dragen tot de toekomstige totstandbrenging van een dergelijk kader hebben tien innovatieve EU-projecten die gebruikersgerichte, interdisciplinaire, responsieve en duurzame oceaaninformatiesystemen op bouwen en de duurzaamheid van de blauwe economie vergroten, hun krachten gebundeld in een sterke cluster om de belangrijkste mondiale mariene uitdagingen beter aan te pakken. Onder leiding van het project EuroSea heeft de groep haar gemeenschappelijke bezorgdheden omgezet in aanbevelingen en deze opgenomen in de gezamenlijke beleidsnota “Nourishing Blue Economy and Sharing Ocean Knowledge. Ocean Information for Sustainable Development” (Voeden van de Blauwe Economie en delen van kennis van de oceaan. Oceaaninformatie voor een duurzaam beheer).
Door met één stem te spreken, streven de 10 projecten samen naar de verwezenlijking van de doelstellingen van de EU Green Deal, de Paris Agreement (Raamverdrag van de Verenigde Naties inzake klimaatverandering) en de Decade of Ocean Science for Sustainable Ocean Development 2021-2030 van de Verenigde Naties (Decade of Ocean Science for Sustainable Development).
Toste Tanhua, EuroSea-coördinator, GEOMAR: “Het was geweldig om met de andere innovatieve projecten samen te werken en gezamenlijke aanbevelingen te formuleren op basis van verschillende perspectieven en expertise. Samen willen we de waarde van onze wetenschappelijke en innovatieve activiteiten concretiseren, zodat ze een grote maatschappelijke impact kunnen hebben”.
De volledige beleidsnota kan hier worden gedownload, de aanbevelingen zijn hieronder samengevat.
Aanbevelingen
- Een Europees beleidskader creëren voor financiering van wetenschappelijke oceaanobservaties op lange termijn
Zowel voortgezette waarnemingen als een beter biologisch inzicht zijn nodig om het volledige scala van oceaanvariabiliteit in kaart te brengen en de oceanografische veranderingen, de ecologische implicaties daarvan en de mogelijke gevolgen voor de mensheid te beoordelen. De mechanismen voor waarnemingen en gegevensverstrekking moeten worden gezien als onderzoeksinfrastructuur, waarvoor duurzame en toereikende financiering nodig is. Idealiter zou het resultaat een kaderrichtlijn inzake oceaanobservaties zijn, die zou zorgen voor duurzame ondersteuning en betere coördinatie van de inspanningen op het gebied van oceaanobservatie en -informatie in heel Europa.
- De professionalisering van de volgende generatie van “blauw personeel” ondersteunen
De groeiende Blauwe Economie zal meer hooggekwalificeerde en geschoolde werknemers nodig hebben, waarbij de Blauwe Digitale Transformatie ook nieuwe vaardigheden en competenties vereist. Gerichte opleidingsprogramma’s voor onderzoekers moeten worden ondersteund. De volgende generatie “blauw personeel” moet ook worden verrijkt door inspanningen om de deelname te vergroten van minder uitgeruste landen, meer vrouwen aan te trekken, jongeren aan te moedigen, goede wetenschappelijke praktijken te verspreiden, de uitwisseling van personeel te vergemakkelijken en nieuwe gebruikers aan te trekken. Dit zal de inzetbaarheid in zowel de academische als de industriële mariene sector vergroten.
- Gegevens omzetten in kennis door te investeren in IT-waarnemingen
De combinatie van verschillende technologieën, die verschillende soorten gegevens verzamelen, zal het mogelijk maken leemten in de kennis van en het inzicht in de dynamiek van de blauwe sector op het gebied van ecologie, biodiversiteit, gevoeligheid voor klimaatverandering en het potentieel voor duurzame exploitatie van de rijkdommen van de oceanen op te vullen. Daarom is het van cruciaal belang opkomende technologieën te ontwikkelen die de oceaan grondiger bestuderen en analyseren, zoals de integratie van modulaire mariene goedkope sensoren in bestaande aardobservatiesystemen, de bevordering van het Internet of Things, de toepassing van kunstmatige intelligentie en machinaal leren, en de bevordering van European High Performance Computing met de nadruk op gegevensopslag in de cloud.
- Wereldwijde normen en praktijken voor samenwerking vastleggen
De oceanografische gemeenschap werkt reeds aan de standaardisering van gevevens en samenwerkingspraktijken (interoperabiliteit), maar er is behoefte aan een meer geformaliseerd kader. Dit zal de kwaliteitsniveaus van de gegevens verhogen en zorgen voor een efficiënter en duurzamer gebruik van oceaangegevens en -informatie. Er is behoefte aan een systemische benadering van interoperabiliteit en een gemeenschappelijk (disciplineoverschrijdend) metadatabeleid. Het zou niet mogen uitmaken waar je je gegevens indient opdat ze wereldwijd kunnen worden bekomen en de impact ervan kan worden vergroot.
- Versterking van burgerwetenschap
Burgerparticipatie in de besluitvorming moet worden beschouwd als een manier om het beleidsproces transparanter en toegankelijker te maken. Door burgerwetenschapsinitiatieven actief te ondersteunen, bevorderen beleidsmakers de wetenschappelijke vorming en doen zij een beroep op de natuurlijke bereidheid van de burger om een bijdrage te leveren aan de samenleving. Uiteindelijk wordt de oceaanobservatiewetenschap democratischer en ontstaat er een nieuw soort zelfgestuurd, duurzaam en kostenefficiënt concept voor oceaanobservatie. Er moeten ook mechanismen worden opgezet om feedback te geven aan de burgers. Burgers moeten ook kunnen beschikken over gebruiksvriendelijke systemen om gegevens te verzamelen en te uploaden/downloaden.
De beleidsnota “Nourishing Blue Economy and Sharing Ocean Knowledge. Ocean Information for Sustainable Development” wordt vandaag voorgesteld aan EU-vertegenwoordigers tijdens de EuroSea-beleidsfeedbackvergadering van 15 oktober 2021.
Extra informatie
KBIN en oceaanobservatie
De Operationele Directie Natuurlijk Milieu (OD Natuur) van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen heeft een lange traditie met betrekking tot oceaanobservaties, en vult deze rol in op vier niveaus: 1) het coördineren en uitvoeren van een monitoringsprogramma voor de Noordzee, 2) de studie van de biotische en abiotische componenten van zeeën en oceanen, en van de interacties tussen de componenten, 3) het beheer en de verbetering van databanken en wetenschappelijke instrumenten (met inbegrip van het onderzoeksschip RV Belgica, het luchttoezichtvliegtuig OO-MMM en satelliettoepassingen), en 4) het adviseren aan nationale en international beleidsmakers en het vertegenwoordigen van de federale Staat België in internationale beleidsorganen.
Vooral de expertise van de onderzoeksgroep ECODAM (ECOsystem Data Analysis and Modelling; onderdeel van KBIN/OD Natuur) sluit nauw aan bij de missie van het project EuroSea, en verantwoordt de KBIN-deelname aan dit project. ECODAM groepeert een 25-tal hoogopgeleide wetenschappers met een multidisciplinaire achtergrond, en voert wetenschappelijk onderzoek uit in aquatische ecosystemen om ons begrip over zeeën en oceanen te verbeteren, en om deze op basis van wetenschappelijke kennis beter te beheren. De relevante expertise omvat onder meer fysische oceanografie en hydrodynamische modellen (voor getijden, stormen, golven, olievervuiling, nutriënten, fytoplankton, verspreiding van biologische organismen enz.), aquatische optica en teledetectie via satellieten, het ondersteunen van toepassingen en ontwikkelingen van mathematische modellen op nationaal en internationaal niveau, en het ondersteunen van federale, regionale en Europese administraties en activiteiten uit de privésector.
Financiering
De 10 deelnemende projecten hebben financiering ontvangen van het onderzoeks- en innovatieprogramma Horizon 2020 (H2020) van de Europese Unie in het kader van de volgende subsidieovereenkomsten: EuroSea 862626; AtlantECO 862923; Blue-Cloud 862409; EU-Atlas 678760; Eurofleets+ 824077; iAtlantic 818123; JericoS3 871153; Mission Atlantic 862428; Nautilos 101000825; ODYSSEA 727277.
Naast EuroSea is het KBIN ook partner in de projecten Eurofleets+ en JericoS3.
De beleidsnota “ Nourishing Blue Economy and Sharing Ocean Knowledge. Ocean Information for Sustainable Development ” kwam tot stand met de steun van de dienst Trust-IT Services van de Horizon Results Booster, gefinancierd door de Europese Commissie, Directoraat-generaal Onderzoek en Innovatie, Eenheid J5, Gemeenschappelijke dienst voor Horizon 2020-informatie en -gegevens.
